|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΦΥΛΩΝ (2004 - 2005)
Φέτος το σχολείο μας συμμετείχε στο πρόγραμμα « ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΦΥΛΩΝ (2004 - 2005) . Ο κεντρικός σκοπός του έργου είναι η ευαισθητοποίηση εκπαιδευτικών και εκπαιδευομένων σε θέματα ισότητας των φύλων με Προγράμματα Παρέμβασης από τους εκπαιδευτικούς στις τάξεις των σχολικών τους μονάδων με την ενεργό συμμετοχή μαθητών και μαθητριών ώστε :
Στα πλαίσια του προγράμματος της « Ισότητας των φύλων » το σχολείο συμμετείχε σε σύμπραξη 6 Γυμνασίων και Λυκείων του νομού μας με συντονιστή τον κ. Γιάννη Παπαγεωργίου. Με υπεύθυνες καθηγήτριες τις κ.κ. Τσιοβαρίδου Θεανώ και Χουρμουζιάδου Δέσποινα, εργάστηκαν τρία τμήματα μαθητών, το Γ3, το Β2 και το Β3. Πραγματοποιήθηκαν 3 παρεμβατικές διδασκαλίες. Οι διδασκαλίες αυτές, υλοποιήθηκαν α) με εργαλεία (ερωτηματολόγια) που δόθηκαν στους μαθητές β) με καταγραφή των εντυπώσεων από τις απαντήσεις που έδωσαν οι μαθητές δια των εργαλείων γ) με συζήτηση με τους μαθητές και τις μαθήτριες δ) με αξιολόγηση των διδακτικών παρεμβάσεων και ε) με τη αφισών. Πολύ σημαντικές ήταν και οι κοινές δραστηριότητες που οργανώθηκαν στο τέλος μαζί με τα υπόλοιπα σχολεία της σύμπραξης. Η επίσκεψη στο γυναικείο συνεταιρισμό στο Λιβάδι Ολύμπου και η Hμερίδα που έγινε στις 19/4/2005, όπου συμμετείχαν μαθητές και καθηγητές από τα σχολεία που ανήκαν στην σύμπραξη , και παρουσιάστηκαν από κοινού τα προγράμματα των σχολείων.
7ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΓΑΛΛΙΚΩΝ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ : ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝ: Β2 & Β3 Στους ανθρώπους όπως και στα ζώα υπάρχει ένας βιολογικός διαχωρισμός, απαραίτητος για την αναπαραγωγή και τη διαιώνιση του ανθρώπινου γένους. Πάνω σ’ αυτόν το βιολογικό διαχωρισμό όμως έχει οικοδομηθεί ένας πύργος διακρίσεων και ανισοτήτων κοινωνικοπολιτισμικού χαρακτήρα. Ξεκινώντας λοιπόν από ένα βιολογικό διαχωρισμό, φτάσαμε στην ανωτερότητα ή κατωτερότητα του ενός φύλου σε σχέση με το άλλο και στην κοινωνική διάκριση και ανισότητα. Όλες οι κοινωνίες ανεξάρτητα από την οργάνωσή τους χαρακτηρίζονται σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό από την κυριαρχία των ανδρών.
Την ανισότητα σε βάρος των γυναικών συναντάμε σε όλους τους κοινωνικούς τομείς: στην οικογένεια, την εργασία, την πολιτική, την εκπαίδευση. Ειδικότερα στην εκπαίδευση , τα αναλυτικά προγράμματα, το διδακτικό υλικό και τα σχολικά βιβλία συντελούν στην ανάπτυξη και την αναπαραγωγή των στερεοτύπων για τα δύο φύλα σε όλες της τις βαθμίδες .
Στα πλαίσια του προγράμματος της « Ισότητας των φύλων » εργάστηκαν δύο τμήματα μαθητών το Β2 και το Β3, 18 κορίτσια και 5 αγόρια. Πραγματοποιήθηκαν 2 παρεμβατικές διδασκαλίες. Οι διδασκαλίες αυτές, υλοποιήθηκαν α)με εργαλεία (ερωτηματολόγια) που δόθηκαν στους μαθητές β) με καταγραφή των εντυπώσεων από τις απαντήσεις που έδωσαν οι μαθητές δια των εργαλείων γ) με συζήτηση με τους μαθητές και τις μαθήτριες δ) με αξιολόγηση των διδακτικών παρεμβάσεων και ε) με τη δημιουργία 3 αφισών. Επίσης, στα πλαίσια του προγράμματος παρακολουθήσαμε την ταινία «Το χαμόγελο της Μόνα Λίζα», όπου προβάλλονται με τρόπο συγκλονιστικό τα πρότυπα με τα οποία μεγάλωσαν και μεγαλώνουν τα νέα κορίτσια, το όνειρο να κάνουν ένα πετυχημένο γάμο και να ανοίξουν σπιτικό μέσα σ’ ένα περιβάλλον όπου κυριαρχεί η υποκρισία και σημασία έχει μόνο η κοινωνική βιτρίνα. Στη διδακτική μας παρέμβαση ασχοληθήκαμε με την ανισότητα των δύο φύλων όπως αυτή προβάλλεται μέσα από το σχολικό βιβλίο των Γαλλικών της Β’ Τάξης. Πρόκειται για τη Γαλλική μέθοδο C’ EST CLAIR 1 . Έγιναν δύο παρεμβάσεις σε δύο διαφορετικά κεφάλαια του βιβλίου. Η πρώτη παρέμβαση έγινε στο κεφάλαιο LES MÉTIERS – ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ.
Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες του βιβλίου βλέπουμε ότι οι γυναίκες παρουσιάζονται ως καλές μητέρες και σύζυγοι και εκτελούν κυρίως οικιακές εργασίες. Όμως κι όταν παρουσιάζονται εργαζόμενες είναι σε θέση εκτελεστικής εργασίας (υπάλληλος γραφείου, πωλήτρια) ή σε θέσεις που προσφέρουν φροντίδα (δασκάλα, νοσοκόμα ) ή στο χώρο της ομορφιάς (κομμώτρια, αισθητικός…) κλπ. Αντίθετα βλέπουμε τους άνδρες να εξασκούν επαγγέλματα που χαρακτηρίζονται από το κύρος που προσδίδουν, την κοινωνική αναγνώριση αλλά και τις υψηλές αμοιβές, όπως γιατροί, αρχιτέκτονες, δικηγόροι, δημοσιογράφοι, λογιστές, διευθυντές. Από τη συζήτηση που ακολούθησε στην τάξη και από τα άρθρα που μελετήσαμε, από εφημερίδες και internet, καταλήξαμε στα εξής συμπεράσματα. · Μπορεί θεσμικά όλα σχεδόν τα επαγγέλματα να μπορούν να ασκηθούν και από τα δύο φύλα, ωστόσο ο διαχωρισμός σε τυπικά "γυναικεία" και τυπικά "αντρικά" εξακολουθεί να αποτελεί μια καθιερωμένη κοινωνική πρακτική. · Οι εργαζόμενες γυναίκες συγκεντρώνονται, κυρίως στα «γυναικεία επαγγέλματα» που είναι χαμηλότερα αμειβόμενα από τα «αντρικά». · Όμως ακόμη και στις όχι λίγες περιπτώσεις που οι γυναίκες αποφασίσουν να περιφρονήσουν τον διαχωρισμό αντρικών-γυναικείων επαγγελμάτων για να σταδιοδρομήσουν σ' ένα «ανδρικό» επάγγελμα, η πρόσβασή τους σε θέσεις που έχουν να κάνουν με τη λήψη αποφάσεων και άσκησης εξουσίας είναι πολύ δύσκολη.
· Ακόμη και σε χώρους όπου παραδοσιακά υπερέχουν τα ποσοστά των γυναικών όπως είναι ο χώρος της εκπαίδευσης ή των τραπεζών, πάλι οι θέσεις που κατέχουν οι γυναίκες είναι κατώτερες ιεραρχικά . · Αξιοσημείωτο είναι το παράδειγμα της πολιτικής όπου ενώ οι γυναίκες ασφαλώς έχουν αποκτήσει δικαίωμα ψήφου αλλά και το δικαίωμα να εκλέγονται εδώ και αρκετά χρόνια, ωστόσο η συμμετοχή τους στην πολιτική ζωή του τόπου είναι σε χαμηλά ποσοστά.. Στις πρόσφατες εκλογές του Μαρτίου του 2004 μόλις 39 από τους 300 βουλευτές είναι γυναίκες στο ελληνικό κοινοβούλιο. · Οι άνδρες και οι γυναίκες διαφέρουν επίσης ως προς το μέσο όρο των ωρών που απασχολούνται. Οι οικογενειακές υποχρεώσεις των γυναικών και ιδιαίτερα ο ρόλος τους ως μητέρες φαίνεται να είναι ο πρωταρχικώς λόγος που απασχολούνται λιγότερες ώρες εκτός σπιτιού. · Διαφορές επίσης εντοπίζονται στα εισοδήματα των ανδρών και γυναικών με τους πρώτους να έχουν σαφώς ψηλότερα εισοδήματα επιβεβαιώνοντας ακόμη μια φορά την ύπαρξη ανισοτήτων. Οι Ελληνίδες, για την ίδια εργασία, αμείβονται με το 82% του μισθού των ανδρών. Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι είναι «Μύθος» για την Ελλάδα η ισότητα των φύλων σε επαγγελματικό επίπεδο. Οι γυναίκες μπαίνουν με άνισους όρους στην αγορά εργασίας, και αντιμετωπίζουν πλήθος ανισότητες και διακρίσεις στην επαγγελματική τους ζωή. Και αυτό δεν οφείλεται σε βιολογικές διαφορές ή έλλειψη προσόντων, αλλά πρόκειται για ένα κοινωνικοπολιτισμικό δημιούργημα που διαιωνίζει και αναπαράγει τις στερεότυπες κοινωνικές αντιλήψεις για τα δύο φύλα. Η δεύτερη παρέμβαση έγινε στο κεφάλαιο: MOI, JE NE PRENDS PAS DE PETIT DÉJEUNER - ΕΓΩ ΔΕΝ ΠΑΙΡΝΩ ΠΡΩΙΝΟ.
Εδώ, μέσα από το κείμενο, αλλά και την εικονογράφηση, βλέπουμε το αγόρι χαρούμενο να καταβροχθίζει ένα πλούσιο πρωινό, ενώ το κορίτσι κοιτώντας θλιμμένο να πίνει μόνο τσάι. Είδαμε ότι μέσα από αυτό το κείμενο προβάλλεται έντονα η διαφορά των φύλων μέσα από τις διατροφικές συνήθειες. ΣΤΟΧΟΙ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΗΤΑΝ: · Να προβληματιστούμε για τους διάφορους παράγοντες που επηρεάζουν τις διατροφικές μας συνήθειες. · Να διερευνήσουμε τον τρόπο με τον οποίο τα ΜΜΕ προβάλλουν διατροφικά πρότυπα, που είναι διαφορετικά για τα δύο φύλα, ενώ είναι επιστημονικά αποδεκτό ότι η διατροφή διέπεται από γενικούς κανόνες, ανεξάρτητους φύλου. · Να προβληματιστούμε για τους κινδύνους που ελλοχεύουν από την προβαλλόμενη μη ισορροπημένη διατροφή, τις διατροφικές συνήθειες, τα πρόσθετα διατροφής, τις εξαντλητικές δίαιτες και τα επικίνδυνα διατροφικά προϊόντα. Μέσα από τη συζήτηση που ακολούθησε καταλήξαμε στα εξής συμπεράσματα: · Οι γυναίκες, κυρίως στις δυτικές κοινωνίες, δέχονται τεράστιες πιέσεις για να είναι λεπτές και καλοφτιαγμένες και αυτό θεωρείται συνώνυμο της οικογενειακής και επαγγελματικής επιτυχίας . · Προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο “στόχος”, ακολουθούνται αυστηρότατες δίαιτες, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται εξαιρετικά αυξημένη συχνότητα διατροφικών διαταραχών ιδιαίτερα στην ευαίσθητη περίοδο της εφηβείας. · Είναι αξιοσημείωτο ότι ποσοστό > 50% των κοριτσιών εφηβικής ηλικίας πιστεύει ότι είναι υπέρβαρο και παχύσαρκο, χωρίς όμως να είναι στην πραγματικότητα..... · Πολλά κορίτσια απεχθάνονται το σώμα τους. Λόγω της αρνητικής αυτής εικόνας, καταφεύγουν συχνά σε δίαιτες που βρίσκουν σε περιοδικά μόδας ή περιορίζουν το φαγητό τους κατά τον τρόπο που θεωρούν σωστό με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος για τη φυσιολογική ανάπτυξή τους. · Γενικότερα στην κοινωνία μας υπάρχει ένας κοινωνικός ρατσισμός εναντίον των παχύσαρκων ατόμων. · Αυτό το ρατσισμό τον συναντάμε έντονα και στο περιβάλλον του σχολείου, όπως τόνισαν τα ίδια τα παιδιά.. Τα παχύσαρκα παιδιά δέχονται αδιαφορία ή πειράγματα απ’ τους συνομήλικούς τους. Τα πειράγματα σχετικά με την εξωτερική εμφάνιση και το βάρος οδηγούν σ’ ένα αίσθημα μειονεξίας και σε μειωμένη αυτοεκτίμηση.
ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Και από τις δύο παρεμβάσεις καταλήξαμε στο συμπέρασμα, ότι το σχολικό βιβλίο είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας, μέσα από τον οποίο προβάλλονται και αναπαράγονται οι διαφορετικές αντιλήψεις για τα δύο φύλα. Η διαφορά των φύλων κατά τα παραδοσιακά στερεότυπα πρότυπα στο περιεχόμενο των βιβλίων συμβάλλει ώστε τα παιδιά να διαμορφώνουν στερεότυπες αντιλήψεις για τους ρόλους, τα επαγγέλματα των φύλων, αλλά και να οικειοποιούνται τις σχετικές με το φύλο τους κοινωνικές προδιαγραφές και επιλογές. Πρέπει να γραφούν και να χρησιμοποιηθούν βιβλία όπου οι ρόλοι, τα επαγγέλματα, τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας των χαρακτήρων, να μην έχουν όρια με βάση τις σχετικές παραδοσιακές στερεότυπες για τα φύλα αντιλήψεις. Η παραγωγή μη
σεξιστικού υλικού και η χρήση του σ’ όλους φυσικά τους χώρους, όπου
συντελείται κοινωνικοποίηση των παιδιών είναι επιτακτική ανάγκη, εάν
θέλουμε οι επόμενες γενιές να ζήσουν σε μια κοινωνία λιγότερο
προσδιορισμένη από την κατά φύλα κοινωνική διάκριση και ανισότητα. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ Στα πλαίσια των διδακτικών παρεμβάσεων μπορώ να πω ότι επιτεύχθηκαν σε ένα μεγάλο βαθμό οι αρχικοί στόχοι. Και πιο βασικό θεωρώ ότι η τάξη «ζωντάνεψε», τα παιδιά συζητούσαν και αντάλλασσαν απόψεις. Σε ένα μεγάλο ποσοστό οι μαθητές/-τριες μπήκαν στη διαδικασία να αναζητήσουν αιτίες, να σκεφτούν και να προβληματιστούν για το ζήτημα της ισότητας των φύλων. Η διδακτική παρέμβαση διέφερε κατά πολύ από ένα «καθημερινό» μάθημα γαλλικών και απαιτούσε διαφορετικούς ρόλους εκπαιδευτικού και μαθητών/-τριών. Η οργάνωση του μαθήματος και η διδασκαλία έγινε με βασικό στόχο τη συμμετοχή των μαθητών/-τριών. Η δυσκολία της διδακτικής παρέμβασης ήταν στο να μπορέσω να συντονίζω το διάλογο μέσα στην τάξη, να αφήνω χρόνο για αντιπαραθέσεις τις οποίες να επιτρέπω μεν αλλά και να μπορώ να τις διακόψω, πριν παρεκτραπεί η πορεία της συζήτησης. Από την άλλη πλευρά οι μαθητές/τριες συμμετείχαν ενεργά στη διδακτική παρέμβαση, αντάλλασσαν τις απόψεις τους. Η διδακτική παρέμβαση μπορεί να μην ενεργοποίησε όλους/ες για συμμετοχή στη συζήτηση και σε γόνιμο διάλογο αλλά πιστεύω πως όλοι/-ες αντάλλαξαν μεταξύ τους σχόλια κυρίως αντιπαράθεσης ανάμεσα στα δυο φύλα. Εντύπωση μου προκάλεσε το γεγονός ότι σε ορισμένα θέματα υπήρξε μεγαλύτερη αντιπαράθεση μεταξύ των ίδιων των κοριτσιών, παρά με τα αγόρια. Πιστεύω ότι επιτεύχθηκε να δημιουργηθεί μέσα στην τάξη ένα ζωντανό κλίμα και οι στόχοι της διδακτικής παρέμβασης επιτεύχθηκαν για την πλειοψηφία των μαθητών/-τριών. Προσωπικά είμαι ευχαριστημένη τόσο από τη συμμετοχή των παιδιών , όσο και από το αποτέλεσμα. Μαθητές και μαθήτριες προβληματίστηκαν και κατανόησαν ότι τα πράγματα έχουν πολλές οπτικές γωνίες από όπου μπορούμε να τα δούμε. Και όσες περισσότερες βλέπουμε κάθε φορά, τόσο περισσότερο διευρύνονται οι ορίζοντές μας. Θεωρώ πάρα πολύ σημαντική την προσπάθεια να περάσουμε το μήνυμα ότι οι σχέσεις των ανδρών και των γυναικών δε στηρίζονται στον ανταγωνισμό και την αντιπαράθεση αλλά στην αλληλοκατανόηση και τον αλληλοσεβασμό.
ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
( κορίτσι )
( κορίτσι )
( αγόρι )
( κορίτσι )
( κορίτσι )
( αγόρι )
( αγόρι )
( αγόρι )
( κορίτσι )
|
